Het totaal aantal bestellingen voor nieuwe windturbines in Europa is in 2022 met 47% gedaald ten opzichte van 2021. WindEurope heeft het over een ‘zorgwekkend beeld’. NWEA ondersteunt dat. Jan Vos, voorzitter NWEA: “Investeringen in windenergie zijn cruciaal om de klimaatdoelstellingen te halen. In Nederland gaat het nog goed. De kostenproblemen bij de turbinefabrikanten en de offshore bedrijven leiden in combinatie met de EU-ingrepen in de markten echter ook hier tot zorgen over het behalen van de doelstellingen.’’

Daling van nieuwe investeringen

Het totale aantal bestellingen voor nieuwe windturbines daalde met 47 % ten opzichte van 2021. De EU zag slechts voor 9 GW aan nieuwe turbinebestellingen. Dit laat een daling van nieuwe investeringen in windenergie zien die vorig jaar al werden aangekondigd: in de eerste 11 maanden werden definitieve investeringsbeslissingen genomen voor slechts 12 GW aan nieuwe windparken. Dit terwijl de EU 30 GW aan nieuwe windparken per jaar moet bouwen om de energie- en klimaatdoelstellingen te halen. Deze cijfers zouden een alarmbel moeten doen rinkelen. “De EU heeft grote ambities voor offshore wind: van meer dan 15 GW vandaag, naar meer dan 100 GW in 2030. We zien dat veel definitieve investeringsbeslissingen werden uitgesteld als gevolg van inflatie, marktinterventies en onzekerheid over toekomstige inkomsten.”

Volledige indexatie

Inflatie van grondstoffenprijzen en andere inputkosten hebben de prijs van windturbines de afgelopen twee jaar met wel 40 procent doen stijgen. Maar de toekomstige inkomsten van degenen die van plan zijn windparken te bouwen, hebben hier geen gelijke tred mee gehouden. Veel overheden indexeren de betaalde prijzen voor windenergie (meestal bepaald op veilingen), maar onvoldoende. Overheden zouden moeten zorgen voor volledige indexatie. Dit leidt in het publieke debat soms tot weerstand. Ondanks hoge energieprijzen op dit moment, is het rendement voor de toekomst onzeker. Vos: Energieprijzen zijn verre van stabiel en het duurt soms 4 tot 8 jaar voordat een windmolen er staat. Dit maakt de drempel om te investeren hoger.”

Nutteloze interventies

Nutteloze interventies op de elektriciteitsmarkten door verschillende nationale regeringen hebben de inflatie-uitdaging verergerd. Regeringen zijn in staat geweest af te wijken van de EU-nooddrempel van 180 euro/MWh voor generatoren en konden verschillende plafonds vaststellen voor verschillende technologieën. Dit heeft voor verwarring en onzekerheid gezorgd. Het beleggersvertrouwen liep nog een extra deuk op toen sommige regeringen het principe begonnen te negeren dat inkomstenplafonds alleen van toepassing zouden moeten zijn op werkelijk gerealiseerde inkomsten.

Minder aantrekkelijk voor investeerders

De marktinterventies van vorig jaar hebben Europa minder aantrekkelijk gemaakt voor investeerders in hernieuwbare energie dan de VS, Australië en elders. Deze interventies hadden een impact op de businesscase voor projecten op het gebied van hernieuwbare energie in heel Europa.

Net-Zero Industry Act

De daling van de windinvesteringen en de bestellingen van turbines verergeren de problemen waarmee de Europese toeleveringsketen voor windenergie wordt geconfronteerd. Het is goed dat de EU nu een Net-Zero Industry Act voorbereidt om de Europese schone energie-industrieën te versterken. Vos, voorzitter NWEA: Deze Net-Zero Industry act gaat ook Nederland helpen en kan niet snel genoeg komen.”

Europese Commissie

In maart zal de Europese Commissie haar voorstel indienen voor een herziening van het ontwerp van de EU-elektriciteitsmarkt, zodat elektriciteitsverbruikers kunnen profiteren van de lage kosten van hernieuwbare energie. Het marktontwerp moet het potentieel van CfD’s (Contract for Difference) en PPA’s (Power Purchase Agreement) benutten en ruimte laten voor investeerders om toegang te krijgen tot marktinkomsten, zodat ze aan hun PPA-verplichtingen kunnen voldoen. Europa moet voorkomen dat CfD’s met terugwerkende kracht op bestaande activa of nieuwe activa worden geforceerd.

Het is belangrijk dat de EU het vertrouwen in de werking van de elektriciteitsmarkt hersteld, zodat er meer geïnvesteerd wordt. Deze investeringen zijn hard nodig.