Op zaterdag 26 september 2020 besteedt het Radioprogramma Argos aandacht aan laagfrequent geluid (LFG) geproduceerd door windturbines. NWEA heeft contact gehad met de onderzoeker die input leverde voor dit radio-item. De onderzoeker laat NWEA weten dat het onderzoek nog niet afgerond is en bovendien genuanceerdere conclusies zal trekken dan de redactie van Argos doet voorkomen. Dat betreurt NWEA, juist omdat de sector zich houdt aan de geluidsnormen zoals gesteld door het RIVM op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten. In dit artikel meer achtergrond over LFG afkomstig van windturbines.
Laagfrequent geluid is overal
LFG is geluid met een zeer lage frequentie, tussen de 20Hz en 100/125Hz. Bijna alle geluidbronnen produceren een combinatie van ‘gewoon’ geluid en LFG. De voornaamste bronnen van LFG zijn wegverkeer, railverkeer en vliegverkeer. Ook airconditioning, mechanische ventilatie en windturbines zijn bronnen van LFG.
Blootstelling aan LFG is in Nederland in de geluidsnormen vastgelegd. Nederland is een relatief klein en dichtbevolkt land. Hierdoor worden door de voornaamste geluidsbronnen de normen soms overschreden. Onderstaande tabel (RIVM, 2018) geeft aan voor hoeveel personen per geluidsbron dit het geval is. Voor windturbines geldt dat het verantwoordelijk is voor een zeer geringe fractie van het aantal overschrijdingen van de geluidsnorm (0,1%), dus ook voor LFG.
Windparken en laagfrequent geluid
Omdat in de (nabije) toekomst wereldwijd steeds meer windparken worden gebouwd, wordt er veelvuldig onderzoek gedaan naar de effecten van het geluid dat deze produceren op de gezondheid van omwonenden. Een van de meest vooraanstaande wetenschappers die onderzoekt of deze relatie bestaat is de Deense wetenschapper Aslak Poulsen. In verschillende onderzoeken is hij nagegaan of windturbinegeluid bij omwonenden leidt tot meer diabetes, depressiviteit, hartklachten, beroertes en problemen bij zwangerschappen. In deze onderzoeken is geen relatie gevonden tussen windturbinegeluid, waaronder LFG, en de frequentie waarmee de genoemde gezondheidsklachten voorkomen bij omwonenden. Hiermee is op basis van huidig wetenschappelijk onderzoek te stellen dat er geen reden is aan te nemen dat windturbinegeluid slecht is voor de gezondheid.
In september 2020 presenteerde het RIVM een factsheet LFG, gebaseerd op een uitgebreide inventarisatie van wetenschappelijke publicaties. In relatie tot gezondheid concludeert het RIVM:“Klachten die genoemd worden in relatie tot LFG zijn hoofdpijn, concentratieproblemen, geheugenproblemen, verminderde prestaties, hartkloppingen, problemen met het hart en/of de luchtwegen, duizeligheid en evenwichtsverlies. Van deze klachten is de link met LFG niet met wetenschappelijk onderzoek bewezen.” Wel laat de inventarisatie dat mensen een verstoring van de slaap kan ervaren als gevolg van LFG.
Over het onderzoek in radioprogramma Argos
Voorafgaand aan de uitzending van Argos is NWEA door de redactie van het programma benaderd. Er zijn enkele stellingen voorgelegd, gebaseerd op onderzoek van dr. Jan de Laat van het LUMC. Uit diens onderzoek zou volgens Argos blijken dat LFG door windturbines zou leiden tot een grotere kans op hartfalen en beroertes. Het onderzoek zelf kon de journalist niet beschikbaar stellen.
Omdat deze conclusies in strijd zijn met breed gedragen wetenschappelijke inzichten heeft NWEA navraag gedaan bij de onderzoeker, dr. Jan de Laat. Hij laat weten dat Argos de conclusies van zijn onderzoek met betrekking tot hartklachten en beroertes te zwaar heeft aangezet en niet zeker is dat deze zullen worden opgenomen in zijn eindrapportage van het onderzoek. Hierbij dient tevens opgemerkt te worden dat het onderzoek van de Laat op moment van uitzending nog niet af is, het niet is onderworpen is aan de gebruikelijke peer review en NWEA de onderzoeksresultaten niet hebben kunnen beoordelen.
