De Europese Commissie stelt een hervorming van de opzet van de elektriciteitsmarkt van de EU voor: Contracts for Difference moet de nieuwe norm worden voor het ondersteunen van investeringen in hernieuwbare energie. Het voorstel stelt beleggers in staat om hun elektriciteit te verkopen via stroomafnameovereenkomsten of rechtstreeks op de elektriciteitsmarkt. Jan Vos, voorzitter NWEA: “Wij steunen de gepubliceerde voorgestelde hervormingen van de Europese Commissie voor de elektriciteitsmarkt en roepen de Nederlandse regering op dit ook te doen.” 

Een einde maken aan de investeringsonzekerheid

De Commissie wil met het voorstel een einde maken aan de investeringsonzekerheid. Er komen daarom toekomstbestendige regels voor de Europese elektriciteitsmarkt. Wind staat centraal in de energietransitie van Europa; zeventien procent van alle elektriciteit die in Europa wordt verbruikt is afkomstig uit windenergie. Tegen 2050 hoopt de Commissie dat dit vijftig procent is, Europa investeert op dit moment niet genoeg om dit doel te bereiken. In 2022 liepen de investeringen in nieuwe windturbines terug en geen enkel offshore windpark bereikte de definitieve investeringsbeslissing.

Eén van de redenen voor deze daling van investeringen is investeringsonzekerheid, voor een groot deel veroorzaakt door een lappendeken van nationale marktinterventies. Inkomstenplafonds en andere terugvorderingsmaatregelen ondermijnden het vertrouwen van investeerders in de werking van de Europese elektriciteitsmarkt. Het voorstel van de Europese Commissie staat de lidstaten niet toe om de inkomstenplafonds eenzijdig te verlengen tot na juni 2023. Ze kunnen duidelijk omschreven noodmaatregelen toepassen, maar alleen als de Commissie een regionale of EU-brede prijscrisis afkondigt.

Tweezijdige Contracts for Difference worden de norm, flexibiliteit blijft behouden

Nationale steunregelingen voor nieuwe energie-investeringen moeten nu de vorm aannemen van tweezijdige Contracts for Difference (CfD). Dit geldt niet voor bestaande projecten. Het voorstel biedt ook voldoende flexibiliteit voor exploitanten van windparken om stroomafnameovereenkomsten (PPA’s) te ondertekenen met zakelijke afnemers, als dat hun voorkeur heeft. De combinatie van CfD’s en PPA’s mag ook.

Elektriciteitsproducenten behouden het recht om hun elektriciteit op de markt te verkopen. Dit is essentieel voor de ontwikkeling van de PPA-markt en het behalen van de Europese doelstellingen voor 2030. Vos: “De voorgestelde werkwijze met ‘Contracts-for-Difference’ en ‘Power Purchase Agreements’ voor hernieuwbare energie is verstandig en kan de huidige investeringsonzekerheid ondervangen. Het betekent dat excessieve winsten worden afgeroomd en dat er tegelijkertijd investeringszekerheid is voor ontwikkelaars en afnemers. Het betekent ook dat onze doelen voor duurzame energie en CO2-reductie kunnen worden gerealiseerd.”

Goed nieuws voor ‘hybride’ offshore windprojecten

Hybride offshore windparken – die netaansluitingen hebben op twee of meer landen –besparen ruimte en geld door opwekkings- en transmissiemiddelen te bundelen en ze verbeteren de energiestromen tussen landen. Europa telt echter momenteel maar één zo’n hybride offshore windpark. Vele anderen staan op de planning, maar wachten op duidelijkheid over wat hun verdienmodel zal zijn. Het voorstel van de Commissie maakt transmissietoegangsgaranties mogelijk, waardoor investeringen in hybride offshore windparken minder risico lopen.

Raad en Parlement moeten zich houden aan voorstel voor een gericht marktontwerp

De verantwoordelijkheid om dit marktontwerp nu werkend te krijgen ligt bij de EU-lidstaten en bij het Europees Parlement. Ze moeten het evenwicht van het voorstel van de Commissie bewaken en een duidelijk signaal afgeven aan investeerders in hernieuwbare energie, zodat Europa weer een aantrekkelijke plek voor investeringen zal worden. Anders keren beleggers Europa de rug toe en beleggen hun geld in de VS, Australië of elders. Vos: “Binnen zeven jaar is 75% van onze Nederlandse elektriciteit afkomstig van windenergie van de Noordzee. Dat kan alleen bij een stabiele marktontwikkeling. Wij roepen de Nederlandse regering daarom op het voorstel in de Europese Raad op hoofdlijnen te ondersteunen.”